سبب شناسی پوسیدگی غده های سیب زمینی در منطقه دامنه اصفهان

چکیده بیماری پوسیدگی غده یکی از مهم ترین بیماری های سیب زمینی در جهان می باشد که در سالهای اخیر این بیماری در مزارع سیب زمینی منطقه دامنه استان اصفهان گسترش یافته و خسارت قابل توجهی وارد می کند. غده های مبتلا شکافهای سطحی داشته و در آنها پوسیدگی تیره رنگ همراه با حفرات حاوی نماتود مشاهده می شود. در بعضی از این غده ها علایم لهیدگی بافت، مشابه پوسیدگی نرم پکتو باکتریومی، با حاشیه قهوه ای رنگی وجود داشت. جهت تعیین عوامل بیمارگر دخیل در بروز این بیماری? در سالهای 89-1388 نمونه های زیادی از غده های پوسیده از مزارع سیب زمینی منطقه دامنه جمع آوری شد تا مورد بررسی قرار گیرند. در محل حفرات زیر پوست تمام غده ها جمعیتی از یک نوع نماتود پارازیت حضور داشت که با استفاده از روش های مورفولوژیکی و مورفومتریکیditylenchus destructor تشخیص داده شد. با استفاده از جفت آغازگر عمومی rdna1/rdna2 در آزمون pcr? قطعه ای dna به طول bp950 از ناحیه its نمونه های متفاوت جمع آوری شده این نماتود تکثیر شد. بررسی الگوی برش قطعه dna مزبور با آنزیم taq i مشخص نمود که dna درتمامی نماتود های جمع آوری شده از مزارع مختلف از یکنواختی ژنتیکی برخوردار است. با توالی یابی این قطعه از یکی از نمونه ها و همردیف سازی آن با توالی های ثبت شده از d. destructor در بانک ژن جهانی (ncbi) مشخص شد که توالی its نماتود عامل بیماری پوسیدگی غده های سیب زمینی در دامنه اصفهان با توالی های گزارش شده از این نماتود از کشور های مختلف شباهت بسیار زیادی (99-97%) دارد. از 15 غده پوسیده دارای علایم لهیدگی همزمان، یک نوع باکتری گرم منفی دارای کلنی سبز متالیک در روی محیط کشت emb بدست آمد که بر اساس آزمون های مورفولوژیکی، بیوشیمیایی و فعالیت پکتولیتیکی متعلق به جنس pectobacterium تشخیص داده شد. با توجه به توانایی رشد این باکتری در 36 درجه سلسیوس، احیاء ساکارز، تولید ایندول و هضم نشاسته، استفاده از قند های اینوزیتول، رامنوز و آرابیتول و عدم توانایی آن در تولید گاز از گلوکز، واکنش فسفاتاز منفی، عدم حساسیت به اریترومایسین و عدم هضم قند های زایلوز، تری هالوز، آلفا متیل d گلوکوزید، پالاتینوز و مالونات در مقایسه با جدایه های استاندارد? این باکتری به عنوانcarotovorum subsp. carotovorum p. شناسایی شد. تمامی جدایه های این باکتری در آزمون pcr با جفت آغازگر g1/l1الگوی دو باندی مشابه با p. carotovorum subsp. carotovorum و متفاوت ازp. carotovoum subsp. atrosepticum و dickeya chrysanthemi تکثیر نمودند که تحت تأثیر آنزیم برشی rsai به قطعاتی حدود bp355، bp280 و bp180 تقسیم شدند. نتایج به دست آمده از آزمونهای فیزیولوژیکی? بیماریزایی? بیوشیمیایی و مولکولی یکسان بودن جدایه های باکتریایی بدست آمده از غده های سیب زمینی منطقه دامنه و تعلق آنها به p. carotovorum subsp. carotovorum را مورد تأیید قرار داد. برای تعیین نقش هر کدام از عوامل بیمارگر d. destructor وp. carotovorum subsp. carotovorum در بروز عارضه پوسیدگی غده سیب زمینی، آزمایش های تلقیح باکتری و نماتود به تنهایی و توأم در بوته های سیب زمینی صورت گرفت و معلوم گردید که نماتود d. destructor به تنهایی عامل اصلی ایجاد بیماری پوسیدگی غده های سیب زمینی در دامنه می باشد و باکتری با نفوذ از طریق زخمهای نماتودی باعث لهیدگی بعدی غده ها می شود. با توجه به خسارت شدید نماتود d. destructor در غده های سیب زمینی منطقه دامنه? تعیین میزبانهای زراعی و علف های هرز آن در منطقه و تأثیر آیش و تناوب با گیاهان غیر میزبان این نماتود جهت کاهش خسارت بیماری? برای برنامه ریزی در مدیریت کنترل این نماتود پیشنهاد می گردد.